گذشته از جهان بيني و جهاني بودن مسلٌم قرآن كريم ، شآن نزول سوره به سوره ،آيه به آيه و حتي واژه به واژه ي اين كتاب حكيم را نمي توان منكر شد كه هركدام حكمتي دارند چون شآن نزول تمام قرآن كريم :

- در موضوعات :

 آيه 3 ازسوره :

هُدًي وَ رَحْمَةً لِلْمُحْسِنينَ (3)

مايه هدايت و رحمت براي نيكوكاران است.

- درزمان خود ؛ و

- درمكان خود ؛ و

- بين مردماني كه بايد « نيكي » و « بد ي » آنان مشخص شود :

الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ بِاْلآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ (4)

همانان كه نماز را برپا مي‏دارند، و زكات را مي‏پردازند و آنها به آخرت يقين دارند.

أُولئِكَ عَلي هُدًي مِنْ رَبِّهِمْ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (5)

آنان بر طريق هدايت از پروردگارشانند، و آنانند رستگاران!

وَ مِنَ النّاسِ مَنْ يَشْتَري لَهْوَ الْحَديثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبيلِ اللّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَها هُزُوًا أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهينٌ (6)

و بعضي از مردم سخنان بيهوده را مي‏خرند تا مردم را از روي ناداني، از راه خدا گمراه سازند و آيات الهي را به استهزا گيرند؛ براي آنان عذابي خواركننده است!

وَ إِذا تُتْلي عَلَيْهِ آياتُنا وَلّي مُسْتَكْبِرًا كَأَنْ لَمْ يَسْمَعْها كَأَنَّ في أُذُنَيْهِ وَقْرًا فَبَشِّرْهُ بِعَذابٍ أَليمٍ (7)

و هنگامي كه آيات ما بر او خوانده مي‏شود، مستكبرانه روي برمي‏گرداند، گويي آن را نشنيده است؛ گويي اصلاً گوشهايش سنگين است! او را به عذابي دردناك بشارت ده!

كه مي بينيم پاداش هريك نيز مشخص است :

إِنَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ لَهُمْ جَنّاتُ النَّعيمِ (8)

(ولي) كساني كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده‏اند، باغهاي پرنعمت بهشت از آن آنهاست؛

خالِدينَ فيها وَعْدَ اللّهِ حَقًّا وَ هُوَ الْعَزيزُ الْحَكيمُ (9)

جاودانه در آن خواهند ماند؛ اين وعده حتمي الهي است؛ و اوست عزيز و حكيم (شكست‏ناپذير و دانا).

با ياد آوري اينكه بر سر خوان بيكران مواهب الهي همه اسباب « نيكي كردن » يا « خوبي » فراهم بوده است ؛ و هست :

خَلَقَ السَّماواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها وَ أَلْقي فِي اْلأَرْضِ رَواسِيَ أَنْ تَميدَ بِكُمْ وَ بَثَّ فيها مِنْ كُلِّ دابَّةٍ وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَنْبَتْنا فيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَريمٍ (10)

(او) آسمانها را بدون ستوني كه آن را ببينيد آفريد، و در زمين كوه‏هايي افكند تا شما را نلرزاند (و جايگاه شما آرام باشد) و از هر گونه جنبنده‏اي روي آن منتشر ساخت؛ و از آسمان آبي نازل كرديم و بوسيله آن در روي زمين انواع گوناگوني از جفتهاي گياهان پر ارزش رويانديم.

و تحليل و نتيجه گيري الهي از اين توضيح و تشريح قبل از اين كه به حكمت لقمان و اصولا" به مصداقي بنام لقمان برسد :

هذا خَلْقُ اللّهِ فَأَرُوني ما ذا خَلَقَ الَّذينَ مِنْ دُونِهِ بَلِ الظّالِمُونَ في ضَلالٍ مُبينٍ (11)

اين آفرينش خداست؛ امّا به من نشان دهيد معبوداني غير او چه چيز را آفريده‏اند؟! ولي ظالمان در گمراهي آشكارند

انسان ، نيك سرشته شده است و در خانداني چون ( نوح و لوط و ) لقمان ، و اسباب بزرگي و سرافرازي وي نيز فراهم بوده است ؛ و در عين حال ستمگراني گمراه كننده با اسباب « شرك » .